Trong gần 55 năm xây dựng và phát triển, hoạt động hợp tác quốc tế của Viện Khoa học xã hội Việt Nam có thể chia làm hai giai đoạn trước và sau năm 1990, năm đánh dấu thời điểm chuyển đổi cơ chế và phương thức hợp tác quốc tế.
Trong giai đoạn trước năm 1990, hoạt động hợp tác khoa học của Viện chủ yếu là với Liên Xô và các nước Đông Âu. Nhiều cán bộ khoa học của Viện đã nhờ đó được trang bị kiến thức chuyên môn một cách cơ bản, có hệ thống, tiếp thu được các phương pháp, kinh nghiệm nghiên cứu của một nền khoa học tiên tiến ở thời điểm bấy giờ. Nhiều cán bộ của Viện đã đạt học vị phó tiến sĩ, tiến sĩ khoa học, nhiều công trình chung đã được xuất bản.